CÓ NÊN SỬ DỤNG ĐỒ NHỰA ĐỂ ĐỰNG THỨC ĂN NÓNG? NHỮNG NGUY CƠ BẠN CẦN BIẾT
Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hàng triệu ca bệnh liên quan đến rối loạn nội tiết và ung thư do phơi nhiễm với các chất hóa học độc hại, trong đó có BPA và phthalates – những chất thường có trong đồ nhựa kém chất lượng. Ở Việt Nam, nhiều người vẫn có thói quen dùng hộp nhựa đựng thức ăn nóng, thậm chí dùng lại nhiều lần sau khi hâm nóng bằng lò vi sóng mà không hề biết rằng, ở nhiệt độ cao, các hợp chất độc hại từ nhựa có thể thôi nhiễm vào thực phẩm. Vậy việc sử dụng đồ nhựa để đựng thức ăn nóng có thực sự an toàn? Hãy cùng Vĩ Hưng tìm hiểu những nguy cơ tiềm ẩn mà bạn không nên bỏ qua.
Có nên sử dụng đồ nhựa đựng đồ ăn nóng? (Ảnh sưu tầm)
Tầm quan trọng của việc sử dụng vật liệu an toàn khi đựng thức ăn nóng ngày càng được các chuyên gia y tế và hóa học cảnh báo. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những nguy cơ khi dùng đồ nhựa đựng thức ăn nóng, phân loại các loại nhựa theo mức độ an toàn, và những lựa chọn thay thế phù hợp để bảo vệ sức khỏe cho chính bạn và gia đình.
Những nguy cơ tiềm ẩn khi dùng đồ nhựa đựng thức ăn nóng
Giải phóng hóa chất độc hại khi sử dụng đồ nhựa đựng thức ăn nóng
Khi nhựa tiếp xúc với nhiệt độ cao, đặc biệt là thức ăn nóng trên 60°C, các hóa chất độc hại trong thành phần nhựa có thể bị phân giải và giải phóng ra ngoài, thâm nhập vào thức ăn và theo đó đi vào cơ thể người khi tiêu thụ.
Một số hóa chất nguy hiểm thường được phát hiện trong các sản phẩm nhựa đựng thực phẩm gồm:
- Oligomers: Là các phân tử nhỏ còn tồn đọng trong nhựa chưa phản ứng hết, khi gặp nhiệt độ cao có thể giải phóng vào thực phẩm.
- PFA (Perfluoroalkyl substances): Là nhóm hóa chất chống dính và chống nước, rất khó phân hủy trong môi trường và cơ thể, có thể gây tích tụ lâu dài và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
- DOP (Dioctyl Phthalate): Thuộc nhóm phthalates, là chất làm dẻo nhựa, khi bị giải phóng có thể ảnh hưởng đến hormone và hệ sinh sản.
Cấu trúc hóa học của Dioctyl Phthalate (Ảnh sưu tầm)
Việc tiếp xúc lâu dài với những hóa chất này không chỉ gây hại ngay tức thì mà còn tích tụ trong cơ thể, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Ảnh hưởng đến hệ nội tiết và hormone
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng các hóa chất từ đồ nhựa, đặc biệt là phthalate và bisphenol A (BPA) – một thành phần thường có trong nhựa polycarbonate và nhựa epoxy – có khả năng gây rối loạn nội tiết. Đây là nhóm hóa chất “gây rối loạn nội tiết” (Endocrine Disruptors) có thể làm:
- Nguy cơ vô sinh: Gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản cả nam và nữ bằng cách làm suy giảm chất lượng tinh trùng hoặc làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.
- Dậy thì sớm: Ở trẻ em, việc tiếp xúc với hóa chất này có thể làm tăng tốc độ phát triển, khiến trẻ dậy thì sớm bất thường.
- Rối loạn hormone: Làm thay đổi cân bằng hormone trong cơ thể, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, tăng cân, mất ngủ, thậm chí tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nội tiết như tiểu đường, suy giáp.
Bisphenol A ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người tiêu dùng (Ảnh sưu tầm)
Nguy cơ ung thư và bệnh mãn tính nguy hiểm khi sử dụng đồ nhựa đựng thữc ăn nóng
Ngoài những ảnh hưởng cấp tính, các hóa chất từ nhựa còn được cảnh báo liên quan đến nguy cơ phát triển các bệnh mãn tính, đặc biệt là ung thư.
- Ung thư gan: Tiếp xúc với các hóa chất nhựa có thể làm tổn thương gan do khả năng tích tụ và gây viêm gan mãn tính.
- Ung thư tuyến giáp: Các chất độc trong nhựa có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp, tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp.
- Các bệnh mãn tính khác như rối loạn chuyển hóa, tiểu đường, và các bệnh tim mạch cũng có thể bị thúc đẩy bởi tiếp xúc lâu dài với các hóa chất độc hại từ nhựa.
Nhựa không an toàn có thể gây ra các bệnh lý cho sức khỏe (Ảnh sưu tầm)
Các loại nhựa và mức độ an toàn
Không phải tất cả các loại nhựa đều nguy hiểm khi dùng để đựng thức ăn nóng. Hiểu được đặc tính và mức độ an toàn của từng loại nhựa sẽ giúp bạn lựa chọn đúng đắn.
Nhóm nhựa an toàn với thực phẩm
- PE (Polyethylene): Bao gồm PE thấp mật độ (LDPE) và PE cao mật độ (HDPE), thường dùng làm bao bì thực phẩm, túi ni lông. PE có đặc tính ổn định, ít bị phân hủy khi gặp nhiệt độ cao và ít giải phóng chất độc hại.
- PP (Polypropylene): Đây là loại nhựa được đánh giá an toàn nhất trong nhóm nhựa thông dụng. PP chịu nhiệt tốt (đến khoảng 120°C), không dễ bị biến dạng, không giải phóng hóa chất độc hại khi dùng đựng thức ăn nóng.
- Melamine: Nhựa melamine có độ cứng cao và chịu nhiệt khá tốt. Tuy nhiên, không nên dùng để đựng thức ăn quá nóng hoặc dùng trong lò vi sóng lâu, vì có thể gây giải phóng melamine nếu vượt ngưỡng nhiệt.
Kí hiệu của các loại nhựa an toàn (Ảnh sưu tầm)
Nhựa nguy hiểm nên tránh
PVC (Polyvinyl Chloride): Chứa nhiều chất làm dẻo (phthalates), dễ giải phóng các hợp chất độc hại khi gặp nhiệt độ cao. Không nên dùng PVC để đựng thực phẩm nóng.
PS (Polystyrene): Thường dùng làm hộp xốp đựng thức ăn nhanh hoặc ly nhựa dùng 1 lần. PS có thể giải phóng styrene, một chất gây ung thư tiềm tàng, khi tiếp xúc với thức ăn nóng.
Ngoài ra, các loại nhựa như polycarbonate (PC) cũng chứa BPA, là chất có khả năng gây rối loạn nội tiết nên cần hạn chế sử dụng khi đựng thức ăn nóng.
Kí hiệu của các loại nhựa không an toàn (Ảnh sưu tầm)
Lựa chọn thay thế an toàn
Để bảo vệ sức khỏe, bạn nên cân nhắc lựa chọn các vật liệu an toàn hơn khi đựng thức ăn nóng:
Vật liệu thay thế
- Thủy tinh: Là lựa chọn tối ưu cho việc đựng thức ăn nóng, không chứa hóa chất độc hại, dễ vệ sinh và có thể chịu nhiệt cao.
- Inox (Thép không gỉ): Có khả năng chịu nhiệt tốt, không phản ứng với thức ăn, đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
- Sứ: Cũng là vật liệu bền và an toàn, thích hợp để đựng thức ăn nóng nhưng cần cẩn thận tránh vỡ.
Sử dụng thủy tinh thay đồ nhựa để đựng thức ăn nóng (Ảnh sưu tầm)
Lựa chọn sản phẩm nhựa an toàn có chứng nhận
Nếu bạn vẫn cần sử dụng đồ nhựa vì sự tiện lợi, hãy chú ý đến:
- Sản phẩm có tem nhãn, chứng nhận an toàn thực phẩm rõ ràng.
- Nhựa có ký hiệu số 2 (HDPE), số 4 (LDPE), hoặc số 5 (PP) ở đáy sản phẩm.
- Không sử dụng đồ nhựa tái chế không rõ nguồn gốc.
- Tránh sử dụng đồ nhựa dùng một lần cho thức ăn nóng.
Nên tái chế nhựa để bảo vệ môi trường sống (Ảnh sưu tầm)
Phần kết
Sử dụng đồ nhựa để đựng thức ăn nóng là một thói quen phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe do khả năng giải phóng các hóa chất độc hại ảnh hưởng đến hệ nội tiết, tăng nguy cơ vô sinh, dậy thì sớm, ung thư và các bệnh mãn tính khác.
Việc nhận diện rõ các loại nhựa an toàn (PE, PP, melamine) và nhựa nguy hiểm (PVC, PS) là bước đầu tiên quan trọng để bảo vệ sức khỏe gia đình. Đặc biệt, việc ưu tiên lựa chọn các vật liệu an toàn như thủy tinh, inox, hoặc sứ thay thế đồ nhựa sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro lâu dài. Hãy luôn tỉnh táo và tìm hiểu kỹ sản phẩm trước khi sử dụng, ưu tiên các sản phẩm có chứng nhận an toàn thực phẩm.
